จาก อากาศตะไล(ย) แม่ใหญ่แห่งลงกา

จาก รามเกียรติ์ ฉบับสยามรัฐ

นางคือยักษิณีร่างสูงใหญ่ผู้มี ๔หน้า ๘กร เพียบพร้อมด้วยศัสตราวุธทั้ง๘ ได้แก่ จักร พระขรรค์ ตรี คทา ง้าว ศร โตมร และค้อนเหล็ก

นางคือผู้ดำรงตำแหน่งนายด่านเป็นเสื้อเมือง ทำหน้าที่ดูแลรักษาความสงบเหนือน่านฟ้ามหานครลงกาธานีมาช้านาน

ขณะที่ทศกัณฐ์นั้นเป็นนักปกครองที่คำนึงถึงผลประโยชน์ระยะยาว จึงใช้วิธีการขยายอำนาจผ่านความสัมพันธ์แบบสามี-ภรรยา กล่าวคือ

ทศกัณฐ์จำแลงกายได้ภรรยาเป็นนางช้างซึ่งมีอิทธิพลอยู่ในป่าเขา จนเกิดลูกแฝด ทศคีรีวัน-ทศคีรีธร ทำให้ทศกัศฐ์ขยายอิทธิพลภาคพื้นดินได้

ทศกัณฐ์จำแลงกายได้ภรรยาเป็นนางปลาซึ่งมีอำนาจอยู่ในท้องน้ำมหาสมุทร จนเกิดสูกสาว นางสุพรรณมัจฉา ทำให้ทศกัณฐ์สามารถควบคุมขอบเขตของมหาสมุทรรอบลงกาได้เบ็ดเสร็จ

ทว่าอิทธิพลเหนือน่านฟ้านั้น ทศกัณฐ์กลับปล่อยให้นางอากาศตะไลเป็นผู้รับผิดชอบเป็นเสื้อเมืองต่อไปโดยไม่คิดจะยุ่มย่ามก้าวก่ายเลย อะไรที่ทำให้ทศกัณฐ์ยอมปล่อยให้สตรีที่ไม่มีความสัมพันธ์ฉันใดกับตนเลยมาเป็นผู้รับผิดชอบดูแลน่านฟ้าอันเป็นหน้าที่สำคัญยิ่งของนครลงกา?

อันประวัติของนางอากาศตะไลเท่าที่รวบรวมได้อย่างคร่าวๆนั้นระบุว่า นางได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเสื้อเมืองอันทรงเกียรติของมหานครลงกาโดยท้าวจตุรพักตร์ ปฐมกษัตริย์แห่งนครลงกา ซึ่งนางเองก็น่าจะมีความสามารถชำนาญการเสียยิ่งกว่าผู้ชายอยู่หลายเท่า นางจึงดำรงตำแหน่งเสื้อเมืองอยู่ได้ถึง๓รัชสมัย

และต่อให้อนุมานว่าเมื่อแรกครั้งท้าวจตุรพักตร์แต่งตั้งให้นางเป็นเสื้อเมืองนั้น นางจะยังเป็นสาวน้อยแรกแย้มวัยขบเผาะมากซักแค่ไหน แต่กว่าจะล่วงเลยมาถึงรัชสมัยของทศกัณฐ์ซึ่งเป็นกษัตริย์กรุงลงการุ่นที่๓ นางก็น่าจะกลายเป็นแม่เฒ่าวัยดึกรอวันแง้มฝาโลงตัวเองไปนานแล้ว และจากข้อมูลตรงนี้ จึงอาจอนุมานได้ว่า นางอากาศตะไลอาจเป็นลูกหลานของชาวนครรังกาที่ยังคงยึดถิ่นฐานทำกินอาศัยอยู่บนเกาะนั้นเรื่อยมาไม่ยอมละทิ้งถิ่นฐานไปไหน แม้ว่านครรังกาจะถูกกองทัพพระนารายณ์ตีแตกจนล่มสลายไปแล้วก็ตาม และเมื่อท้าวจตุรพักตร์ลงมาบูรณะสร้างนครใหม่โดยให้ชื่อว่าลงกา นางอากาศตะไลที่เป็นชาวพื้นถิ่นดั้งเดิมและมีความสามารถเข้าตาอย่างหาตัวจับยาก จึงถูกแต่งตั้งให้เป็นเสื้อเมืองนับตั้งแต่นั้น

และจากประวัติคร่าวๆที่อนุมานมานี้ ต่อให้ทศกัณฐ์จะเชี่ยวชาญการใช้แผนสานสัมพันธ์แบบสามี-ภรรยาเพื่อผลประโยชน์ระยะยาวมากซักแค่ไหน แต่สำหรับนางอากาศตะไลซึ่งอยู่ในวัยคราวพ่อไม่ก็คราวปู่ ฝ่ายทศกัณฐ์เองก็คงลำบากใจมิใช่น้อยถ้าต้องได้นางมาเป็นภรรยา

อันที่จริง ในมหาสมุทรรอบเกาะนั้นก็มีนางยักษ์ที่รับตำแหน่ง(ผี)เสื้อสมุทรอยู่ แต่ที่ทศกัณฐ์เลือกเอาปลาเป็นภรรยาแทนนางผีเสื้อสมุทรนี้ อาจเป็นเพราะนางผีเสื้อสมุทรนั้นก็น่าจะรุ่นใหญ่กว่าเยอะ นางอาจเป็นบริวารเก่าแก่ตั้งแต่รุ่นพ่อรุ่นปู่ของทศกัณฐ์ เผลอๆนางอาจอยู่มาตั้งแต่สมัยที่ยังเป็นนครรังกาเลยก็ได้ ซึ่งก็อาจมีประวัติคล้ายกับนางอากาศตะไลจึงได้รับการแต่งตั้งมาเหมือนๆกัน

เพราะเนื่องจากอยู่กันคนละรุ่น และนางอากาศตะไลเองก็ยังคงดูแลรักษาความสงบเหนือน่านฟ้ากรุงลงกาได้อย่างแข็งขันไม่บิดพริ้ว ทศกัณฐ์จึงปล่อยให้นางได้ดำรงตำแหน่งเสื้อเมืองต่อไปโดยไม่คิดก้าวก่ายจนอาจลืมคิดคำนึงถึงสังขารของตัวนางซึ่งอยู่มานานกว่าทศกัณฐ์ ทำให้ในที่สุด นางอากาศตะไลก็พลาดท่าเมื่อครั้งตรวจพบหนุมานทหารเอกของพระรามกำลังจะแอบลักลอบเข้ากรุงลงกา และถูกหนุมานสังหารกลางอากาศอย่างรวดเร็วหลังจากปะทะกันได้ไม่นาน(ซึ่งในสถานการณ์เช่นนั้น หนุมานจำเป็นต้องสังหารนางให้ได้ เพราะหากปล่อยให้นางหลุดรอดไปได้ กองลาดตระเวณทั้งหมดคงได้ยกโขยงกันมาตั้งแต่หนุมานยังไม่ทันจะลงจอด)

อีกด้านหนึ่ง นางอากาศตะไล ก็เป็นตัวแทนของผู้หญิงเก่ง มีความสามารถ ชำนาญการสูง นางจึงไม่จำเป็นต้องขวนขวายหาผู้ชายที่มีความสามารถมาเป็นสามีไว้คู่กาย เพราะอะไรที่ผู้ชายทำได้ นางเองก็ทำได้ดียิ่งกว่าผู้ชาย และด้วยความสามารถที่นางมีอย่างเสมอต้นเสมอปลาย จึงทำให้นางดำรงตำแหน่งเสื้อเมืองของนครลงกามาได้ถึง๓รัชสมัย ๓แผ่นดิน และต้องมาสิ้นชีพในยุคที่มีผู้ปกครองไม่ดีในที่สุด